ใครที่เป็นสายไวน์หนักแน่น รสชาติสดใส ดุดันของสเปน จะต้องรู้จักเขต Rioja (อ่านว่า เรียว-ฮา นะครับ)จากตอนเหนือของสเปน ซึ่งแม้จะไม่ได้ผลิตไวน์ได้มากที่สุด หากเทียบกับเขตที่ผลิตไวน์เชิงอุตสาหกรรมอย่าง Castile-La Mancha หรือ Catalonia แต่หากดูกันที่ชื่อเสียง คุณภาพ การเป็นที่ยอมรับ แน่นอนว่า Rioja ถือว่าเป็นที่หนึ่ง ทิ้งเขตอื่นๆ ในสเปนแบบไม่เห็นฝุ่นเลยครับ!
ไวน์แนะนำ
ไวน์แนะนำ
ไฮไลท์ของ Rioja
จุดขายของ Rioja ที่ทำให้ทั้งโลกตกหลุมรักกับไวน์สเปน คือความเข้มข้น หนักแน่น Full-bodied แต่ก็ยังมีความสดใส ด้วยโน้ตฟรุ๊ตตี้ เรดเบอร์รี่ต่างๆ ซึ่งองุ่นที่โด่งดังของ Rioja มี 2 ตัวที่ยืนเคียงคู่กันอยู่ นั่นก็คือ Tempranillo และ Garnacha
Tempranillo ของ Rioja สร้างเอกลักษณ์เฉพาะตัว ด้วยโน้ตของเรดเชอร์รี่เป็นหลัก ผสมผสานกับพริกไทย และกลิ่นอ่อนๆ ของอบเชย จัดจ้าน ดุดัน ด้วย tannin ที่สูง โครงสร้างแข็งแรง จบยาว รสชาติค้างอยู่ในปากนาน ส่วนทางด้าน Garnacha ที่อาจเปรี่ยบได้กับน้องสาวของ Tempranillo ด้วยรสชาติที่สดใสกว่าของโน้ตเบอร์รี่ และเชอร์รี่ แต่ก็ยังมีความเข้มข้น และ full-bodied
โลเคชั่นของ Rioja
Rioja อยู่ทางเหนือของประเทศสเปน ใช้เวลาขับรถประมาณ 2 ชั่วโมงจากเมือง Bilbao ขึ้นเหนือยไปตามแม่น้ำ Ebro จนขึ้นไปถึงแนวเขาสูงของสเปนอย่าง Sierra Cantabria ซึ่งเรียงตัวอยู่ทางใต้ของเขต Rioja ส่วนทางเหนือ ไปจนถึงฝั่งตะวันตก ก็มีเทือกเขา Cantabrian ทำให้พื้นที่ Rioja เหมือนกับพื้นที่ราบระหว่างแนวเขา ป้องกันองุ่นจากลมหนาว และความชื่นจากมหาสมุทร ทำให้ได้สภาพอากาศที่ค่อนข้างคงที่ อบอุ่น แถมเป็นพื้นที่ยกตัวสูง จึงทำให้ได้แสงแดดเยอะ และมีอากาศค่อนข้างแห้ง เหมาะกับการปลูกไวน์แดงรสชาติเข้มข้น ซับซ้อน สภาพดินมีความหลากหลายในแต่ละพื้นที่ แต่พื้นที่ที่ดีที่สุดจะเป็นดินที่อุดมไปด้วยหินปูนครับ
การแบ่งเขตของ Rioja
แต่ก่อน สิ่งที่ทำให้การเรียนรู้เกี่ยวกับไวน์ Rioja สับสนที่สุดคือการแบ่งเขตของ Rioja ที่ไม่ได้แบ่งตามเขตๆ แต่ตีไปเลยว่าเป็น Rioja กว้างๆ ไปเลย ซึ่งตั้งแต่ประมาณปี 2018 Rioja ก็ได้เพิ่มระบบแบ่งเขตในการผลิตไวน์ในแต่ละพื้นที่ คล้ายๆ กับระบบของฝรั่งเศส และอเมริกา ที่จะมีชื่อระบุทั้งในแคว้นใหญ่ และเขตย่อย
โดยได้แบ่ง Rioja ออกเป็น 3 เขต : Rioja Alta, Rioja Alavesa และ Rioja Oriental
Rioja Alta เป็นพื้นที่ทางฝั่งตะวันตกของ Rioja ซึ่งจะเป็นพื้นที่ที่เต็มไปด้วยเทือกเขา มีสภาพอากาศที่ค่อนข้างรุนแรงกว่าพื้นที่อื่นๆ ดินจะเป็นดินโคลน อุดมไปด้วยธรตุเหล็กและตะกอน ซึ่งไวน์ที่ได้จากพื้นที่นี้ มักจะมีความหรูหรา พร้อม acidity ที่บาลานซ์ เหมาะสำหรับคนที่ชอบไวน์รสละมุนๆ ครับ
Rioja Alavesa เป็นเขตที่เล็กที่สุดอยู่ตรงกลางระหว่าง Rioja Alta และ Rioja Oriental โดยดินจะอุดมไปด้วยหินปูนมากที่สุดใน Rioja จึงจะได้องุ่นที่มี Acidity สูง รสสัมผัสมีกลิ่นอายของแร่ธาตุสูงหน่อยครับ
Rioja Oriental พื้นที่ที่ใหญ่ที่สุด อยู่ทางตะวันออก เป็นพื้นที่ที่อยู่ในเขตราบ จึงมีสภาพอากาศคล้ายคลึงกับพื้นที่เขตร้อนแบบเมดิเตอร์เรเนียน แห้ง และร้อนที่สุด ทำให้ได้ไวน์คุณภาพเยี่ยม มีความสดใส เข้มข้น full-bodied เช่นองุ่น Garnacha ไปจนถึง Tempranillo
การจัดระดับของไวน์ Rioja
ระบบนี้เป็นระบบใหม่ ที่มีการใช้พร้อมๆ กับการแบ่งเขต โดยเป็นการแบ่งระดับไวน์ตามการเอจจิ้งของไวน์ อาจไม่ได้บ่งบอกถึงคุณภาพ หรือเกรดของไวน์ทั้งหมดนะครับ มี 4 ระดับ ได้แก่
Generic Rioja (หรือ Joven)
Generic Rioja เป็นไวน์ที่ไม่ได้ระบุว่าเป็นไวน์ที่ผ่านการ aging ไว้ อาจไม่ได้เอจจิ้ง หรือเป็น young wine ที่เอจในถังโอ้คเพียงแปปเดียว ซึ่งหากเป็นในอดีตไวน์จำพวกนี้จะเป็นไวน์ที่ไม่ค่อยมีคุณภาพ แต่ตอนนี้ก็มีกลุ่มผู้ผลิตที่เน้นความฟรุ๊ตตี้ ผลิตไวน์สไตล์ Generic Rioja ที่มีคุณภาพได้แล้วครับ
Crianza Rioja
หากอยากได้รสชาติไวน์สเปนที่เริ่มเข้มข้นขึ้นมาหน่อย เพราะการเอจจิ้งจะทำให้ Tempranillo มีความซับซ้อน รสชาติเรดฟรุ๊ตเข้มข้น ผสมผสานเครื่องเทศที่จับหนักจัดเต็มมากขึ้น
- ไวน์แดง: ใช้เวลาเอจจิ้งประมาณ 2 ปี และเอจในถังไม้โอ๊คไม่ต่ำกว่า 1 ปี
- ไวน์ขาว และโรเซ่: ใช้เวลาเอจจิ้งประมาณ 2 ปี และเอจในถังไม้โอ๊คไม่ต่ำกว่า 6 เดือน
Reserva Rioja
เป็นระดับที่เริ่มซีเรียสขึ้น โดยรวมสปาร์คกลิ้งไวน์ไว้ด้วย โดยไวน์จะมีความบาลานซ์มากขึ้น ทั้งกลิ่นผลไม้ที่เริ่มกลายเป็นผลไม้แห้ง โครงสร้างของไวน์ก็จะแข็งแรงขึ้น สอดแทรกด้วยโน้ตของเครื่องเทศอบหอมๆ
- ไวน์แดง: เอจร่วมๆ ประมาณ 3 ปี และเอจในถังไม้โอ๊คไม่ต่ำกว่า 1 ปี ต่อด้วยเอจในขวดอีก 6 เดือนครับ
- สปาร์คกลิ้ง : เอจโดยใช้ lees คนตะกอนประมาณ 1 ปี
- ไวน์ขาว และโรเซ่: ใช้เวลาเอจจิ้งประมาณ 2 ปี และเอจในถังไม้โอ๊คไม่ต่ำกว่า 6 เดือน
Gran Reserva Rioja
เอจยิ่งยาว ไวน์ยิ่งซับซ้อน โดยไวน์ที่เอจได้นานขนาดนี้ต้องมีคุณภาพสูง เข้มข้น full-bodied พัฒนาได้เป็นอะไรที่ยากจะคาดเดาครับ อาจพัฒนาโน้ตหอมซับซ้อนกลิ่นป่า กลิ่นดิน ไปจนถึงกลิ่นบัลซามิคครับ
- ไวน์แดง: เอจร่วมๆ ประมาณ 5 ปี และเอจในถังไม้โอ๊คไม่ต่ำกว่า 2 ปี ต่อด้วยเอจในขวดอีก 2 ปีครับ
- ไวน์ขาว และโรเซ่: ใช้เวลาเอจจิ้งประมาณ 5 ปี และเอจในขวดไม่ต่ำกว่า 6 เดือน
Gran Añada Rioja
เป็นระดับใหม่ที่มีสำหรับสปาร์คกลิ้งโดยเฉพาะ เพราะ Rioja เริ่มผลิตสปาร์คกลิิ้งมากขึ้น จึงต้องการจับแยกสปาร์คกลิ้งไวน์ทั่วไป กับสปาร์คกลิ้งไวน์วินเทจ ซึ่งได้รับการเอจจิ้งยาวนาน ทั้งวิธีการผลิตและการเอจจิ้งเทียบได้กับแชมเปญวินเทจเลยครับ